Για το σχηματισμό πέτρας στους νεφρούς ενοχοποιούνται οι ακόλουθοι παράγοντες:
Ενδοκρινικοί ή μεταβολικοί όπως θυρεοειδοπάθεια, παραθυρεοειδοπάθεια, υπερκορτικοειδισμός και υπεροξαλουρία.
Η συμπύκνωση των ουρών λόγω μειωμένης πρόσληψης υγρών ή αυξημένης αποβολής με τον ιδρώτα ή τα κόπρανα.
Η αντίδραση των ούρων για ορισμένα είδη ουρολίθων.
Η στάση των ούρων λόγω παρεμπόδισης της ροής.
Φλεγμονές
Η περιεκτικότητα της τροφής σε λιθογόνους παράγοντες όπως τα άλατα οξαλικού ασβεστίου, άλατα φωσφορικού μαγνησίου, ουρικά άλατα και η κυστίνη.
Η θεραπεία της ουρολιθίασης αποβλέπει στην αποβολή των μικρών λίθων, τον κατακερματισμό των μεγαλύτερων με λιθοτριψία και τη χειρουργική αφαίρεση των μεγαλύτερων και κοραλλιογενών λίθων.
Επειδή όμως η ουρολιθίαση υποτροπιάζει λαμβάνονται όλα τα μέτρα που εμποδίζουν τον ανασχηματισμό των λίθων. Για το σκοπό αυτό εφαρμόζονται τα ακόλουθα γενικά και διατροφικά μέτρα:
Διορθώνονται υπάρχουσες ενδοκρινικές και μεταβολικές διαταραχές.
Χορηγούνται άφθονα υγρά που υπερβαίνουν τα 2 λίτρα το 24/ωρο με τη μορφή κυρίως νερού (τουλάχιστον το μισό) αλλά και ροφημάτων ώστε να εξασφαλίζεται καλή διούρηση και να αποφεύγεται η συμπύκνωση των ούρων. Η πρόσληψη των υγρών αυτών μπορεί να γίνει συστηματικά ανά τακτά χρονικά διαστήματα ή ευκαιριακά. Η άφθονη διούρηση θα πρέπει να επιτυγχάνεται κυρίως με νερό και όχι με χυμούς και ποτά, τα οποία περιέχουν οξαλικά άλατα. Όσον αφορά την κατανάλωση ροφημάτων, ποτών και αναψυκτικών, έχει φανεί από έρευνα οτι η κατανάλωση τσαγιού και καφέ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης νεφρόλιθων κατά 8-10%, ενώ το κρασί κατά 59%. Βασική υπόθεση για τη θετική αυτή επίδραση είναι η ικανότητα της καφεΐνης και του αλκοόλ αντίστοιχα να αναστέλλουν τη δράση της αντιδιουρητικής ορμόνης, αυξάνοντας έτσι τον όγκο των παραγόμενων ούρων από τον οργανισμό. Επίσης θετική επίδραση στην μείωση του κίνδυνου εμφάνισης νεφρόλιθων φαίνεται να έχουν οι περισσότεροι χυμοί από εσπεριδοειδή φρούτα, όπως από πορτοκάλι και λεμόνι, λόγω της υψηλής συγκέντρωσης τους σε κιτρικό οξύ.
Ρυθμίζεται το pH των ούρων ώστε να αυξάνεται η διαλυτότητα των αλάτων. Δίαιτα με αλκαλική τέφρα και όξινη τέφρα χρησιμοποιούνται μερικές φορές σε μια προσπάθεια αλλαγής του pH των ούρων και κατά συνέπεια την πτώση των λίθων. Έτσι για ουρικούς λίθους ή λίθους από κυστίνη που διαλύονται σε αλκαλικό περιβάλλον αλκαλοποιούνται τα ούρα με 5-6 γρ. διττανθρακικού νατρίου το 24/ωρο. Για λίθους οξαλικού ή ανθρακικού ασβεστίου ή εναμμωνίου φωσφορικού μαγνησίου που διαλύονται σε όξινο περιβάλλον οξινοποιούνται τα ούρα με 2-3 γρ. χλωριούχου αμμωνίου το 24/ωρο.
Καταπολεμούνται φλεγμονές του ουροποιητικού που διευκολύνουν το σχηματισμό λίθων εναμμωνίου φωσφορικού μαγνησίου με τη χρήση κατάλληλων αντιβιοτικών.
Πρωτεΐνη: το θρεπτικό συστατικό με τις πιο σαφείς επιδράσεις στις περισσότερες παραμέτρους που σχετίζονται με το σχηματισμό νεφρικών λίθων είναι οι πρωτεΐνες. Υψηλή πρόσληψη πρωτεϊνών ζωικής προέλευσης οδηγεί σε υπερουρικοσουρία λόγω της αύξησης των πουρινών και σε υπεροξαλουρία λόγω αύξησης της σύνθεσης των οξαλικών. Ο μέτριος περιορισμός της πρωτεΐνης έχει φανεί ότι μπορεί να μειώσει τη συγκέντρωση φωσφορικών και οξαλικών αλάτων, υδροξυπρολίνης, ασβεστίου και ουρικού οξέος στα ούρα και να αυξήσει την ουρική απέκκριση κιτρικού οξέος.
Κάλιο: σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες η χαμηλή πρόσληψη καλίου συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης νεφρόλιθων. Η παρατήρηση αυτή μπορεί να αποδοθεί στο ότι η χαμηλή διατροφική πρόσληψη σε κάλιο αυξάνει την απέκκριση ασβεστίου και μειώνει την απέκκριση κιτρικού οξέος στα ούρα.
Αποφεύγονται τροφές πλούσιες σε άλατα από τα οποία αποτελούνται οι λίθοι. Αποφεύγονται:
Για άλατα ασβεστίου: γαλακτοκομικά, παγωτά, ψάρια, σόγια, σπανάκι.
Για οξαλικά άλατα: μπρόκολο, σπαράγγια, παντζάρια, σπανάκι, πορτοκάλι, σταφίδα, σοκολάτα, κακάο, μαϊντανός, τσάι, κόκα κόλα. Επίσης φαίνεται ότι στο σχηματισμό λίθων οξαλικού οξέος συμβάλει η έλλειψη πυροδοξίνης, θειαμίνης και μαγνησίου.
Για άλατα εναμμωνίου φωσφορικού μαγνησίου: γαλακτερά.
Για ουρικά άλατα: εντόσθια, αντζούγιες, ζωμός κρέατος, κρεατόσουπες, σαρδέλες, οστρακοειδή, αυγοτάραχο, όσπρια, σπανάκι.
Για την κυστίνη: γαλακτερά, κρέας, αυγά. Γενικότερα εφαρμόζεται δίαιτα με αλκαλικές τροφές.
Συμπερασματικά οι κυριότερες πρακτικές διαιτητικές αρχές για την ουρολιθίαση είναι:
Άφθονη λήψη υγρών.
Αυξημένη κατανάλωση δημητριακών και κυρίως ρυζιού και καλαμποκιού.
Μειωμένη κατανάλωση ορισμένων λαχανικών (παντζάρι, σπανάκι)
Μειωμένη κατανάλωση αλατιού που μπορεί να αυξήσει την αποβολή ασβεστίου με τα ούρα.
Μέτριος περιορισμός ζωικής πρωτεΐνης.
Αύξηση της πρόσληψης καλίου.
Tags
υγεία