Ο Κρόκος ο ήμερος (Crocus sarivus L.) είναι ένα από τα πιο σπάνια φαρμακευτικά φυτά. Τα αποξηραμένα στίγματα του λουλουδιού αποτελούν τον πολύτιμο κρόκο ή σαφράν ή ζαφορά ή σαφράνι. Εδώ και τριακόσια χρόνια ο Κρόκος Κοζάνης καλλιεργείται και αναπτύσσεται αποκλειστικά στο Ν. Κοζάνης.
Ξεχωρίζει για την άριστη ποιότητα του, που τον κατατάσσει στην πρώτη κατηγορία κρόκου βιολογικής καλλιέργειας στον κόσμο. Διατίθεται σε δυο μορφές, νηματίδια και σκόνη, σε ειδικές συσκευασίες.
Οι θεραπευτικές του ιδιότητες είναι γνωστές από την αρχαιότητα, όπως αναφέρεται σε αιγυπτιακό πάπυρο που χρονολογείται από το 1550π.Χ., ενώ αποτελούσε απαραίτητο συστατικό στα ιατρικά σκευάσματα του Ιπποκράτη, του Διοσκουρίδη και του Γαληνού, οι οποίοι τον συνιστούσαν ως παυσίπονο, αντιπυρετικό, υπνωτικό, εμμηναγωγό, επουλωτικό και αφροδισιακό. Μεγάλο είναι το ενδιαφέρον και της σύγχρονης ιατρικής για τον κρόκο. Η σχετική έρευνα είναι συνεχής και πολύπλευρη. Από τα μέχρι τώρα αποτελέσματα διαπιστώθηκε με βεβαιότητα ότι ο κρόκος ασκεί:
Αντιοξειδωτική δράση: Η δράση αυτή θεωρείται σήμερα ιδιαίτερα επωφελής για τον οργανισμό από πολλές πλευρές.
Αντιθρομβωτική δράση: Αποτέλεσμα της αντιαιμοπεταλιακής δράσης που παρατηρήθηκε σε εργαστηριακό επίπεδο. Στη δράση αυτή αποδίδεται η μειωμένη συχνότητα καρδιαγγειακών επεισοδίων στη Valencia της Ισπανίας που η κατανάλωση κρόκου είναι μεγάλη.
Αντικαρκινική δράση: Η δράση αυτή διαπιστώθηκε από πολλές έρευνες σε καθαρά πειραματικό επίπεδο.
Βελτιώνει την εγκεφαλική λειτουργία και ιδιαίτερα τη μνήμη.
Ανακουφίζει από τις ενοχλήσεις κατά την οδοντοφυΐα.
Μέχρι στιγμής η invitro μελέτη της βιολογικής δραστικότητας των φυσικών υδατοδιαλυτών καροτενοειδών του κρόκου έδειξε ότι αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό και ταυτόχρονα διαφοροποιούν τα ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα και ιδιαίτερα αυτά που προκαλούν λευχαιμία.
Αντιοξειδωτικό: Παράγωγα του κρόκου όπως οι κροκίνες – που περιλαμβάνονται στα καροτινοειδή έχουν ευνοϊκή επίδραση σε εκδηλώσεις του δέρματος που οφείλονται στην ηλιακή ακτινοβολία.
Αντιθρομβωτικό: Το εκχύλισμα στιγμάτων κρόκου, προκαλεί αναστολή της συγκόλλησης των αιμοπεταλίων. Παράλληλα, διαπιστώθηκε και η αντιπηκτική δράση του.
Τονωτικό: Βοηθά στη μείωση της χοληστερίνης, στην πέψη, σε κρίσεις άσθματος, στη ναυτία, στο πρήξιμο της νεογιλής οδοντοφυΐας, είναι εμμηναγωγό, αντιπυρετικό δυναμωτικό και αφροδισιακό.