Συνομιλία Εγκεφάλου – Εντερικού Συστήματος




Το εντερικό νευρικό σύστημα σκέφτεται, νιώθει, αντιδρά και επικοινωνεί µε τον εγκέφαλο. Ο οργανισμός είναι ένα ολιστικό σύστημα. Ένα σύστημα το οποίο λειτουργεί µε έναν ολιστικό τρόπο παρά σαν µια µμηχανοποιημένη οντότητα που αποτελείται από...

Εντερικό Σύστημα, ο δεύτερος εγκέφαλος του οργανισμού
Ένα Νέο Ολιστικό Σύστημα Αποκαλύπτεται:
Σύμφωνα µε τους Ινδιάνους, οι λευκοί είναι όλοι τρελοί. Μόνο οι τρελοί επιβεβαιώνουν την σκέψη µε το κεφάλι τους. Αυτή η παρατήρηση µε άφησε έκπληκτο και ρώτησα τον ινδιάνο αρχηγό να µου πει µε τί σκεφτόταν αυτός. Μου απάντησε ότι σκεφτόταν µε την καρδιά» Κάρλ Γκούσταβ Γιούνγκ
Στην τελευταία πρόταση του Κάρλ Γκούσταβ Γιούνγκ να συμπληρώσουμε δίπλα στην καρδιά και το εντερικό σύστημα. Σίγουρα θα αναρωτηθείτε το εντερικό σύστημα; Ναι το εντερικό σύστημα. Το εντερικό σύστημα πέρα της γνωστής λειτουργίας του στην επεξεργασία και απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών της τροφής, νερώνεται σχηματίζοντας ένα πολύπλοκο νευρικό δίκτυο.

Θεωρείται από τους επιστήμονες ως ο δεύτερος εγκέφαλος του οργανισμούς.


Στην Ιαπωνία πριν την έλευση των ∆υτικών αν ρωτούσατε τους κατοίκους ποια είναι η περιοχή σκέψης του οργανισμού θα σας έδειχναν την ευρύτερη στομαχική περιοχή. Οι Ιάπωνες αλλά και άλλοι αρχαίοι πολιτισμοί καθώς και ο Ιπποκράτης έδωσαν µμεγάλη έμφαση σε αυτή την περιοχή του οργανισμού. Τώρα, µια καινούργια μελέτη έρχεται να αναστατώσει τα επιστημονικά δεδομένα και να αναθεωρήσει την όλη αντίληψη της διχοτόμησης που υπάρχει όσον αφορά τις λειτουργίες του οργανισμού.

Ο οργανισμός είναι ένα ολιστικό σύστημα. Ένα σύστημα το οποίο λειτουργεί µε έναν ολιστικό τρόπο παρά σαν µια μηχανοποιημένη οντότητα που αποτελείται από µΜηχανικά µέρη που επιτελούν λειτουργίες. Το εντερικό νευρικό σύστημα σκέφτεται, νιώθει, αντιδρά και επικοινωνεί µε τον εγκέφαλο.

Αν και αυτό φαντάζει απίστευτο η επιστημονική κοινότητα κατάφερε να ρίξει φως στην σύνδεση και στην συνομιλία που έχει ο εγκέφαλος µε το εντερικό νευρικό σύστημα. Αυτό ανοίγει πόρτες για νέες θεραπείες, νέες ιδέες, νέες αντιλήψεις για το πώς πραγματικά λειτουργεί ο οργανισμός µας. Φαίνεται ότι δεν είμαστε τόσο µηχανές, όσο θέλουν να µας παρουσιάζουν τον ανθρώπινο οργανισμό.


Όλοι έχουμε νιώσει αυτή την δυσάρεστη αίσθηση στην κοιλιακή περιοχή όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι µε µια επικίνδυνη κατάσταση ή όταν τα επίπεδα του στρες ανεβαίνουν στο κατακόρυφο. Ερευνητές από τη Ζυρίχη απέδειξαν για πρώτη φορά ότι αυτή η ενστικτώδης αίσθηση που βιώνουμε στην στομαχική χώρα όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι µε ένα επικίνδυνο γεγονός, επηρεάζει τον τρόπο µε τον οποίο αντιδρούμε στην αντίληψη και την αίσθηση του φόβου. Αν και ο εγκέφαλος θεωρείται το κέντρο της αντίληψης όλων των αισθήσεων, υπάρχει µια νέα στόχευση στην κατανόηση του πώς αυτή η βασική ενστικτώδης αίσθηση που δημιουργείται στην στομαχική χώρα επηρεάζει την αντιληπτικότητα και την αντίδραση στον φόβο.

Η ζωή περνάει από το στομάχι μας

Το πολύ ενδιαφέρον εύρημά εδώ είναι ότι η επικοινωνία µμεταξύ αυτών των δυο συστημάτων δεν είναι µμονομερής. ∆ηλαδή, ο εγκέφαλος στέλνει εισόδους και πληροφορίες προς το εντερικό νευρικό δίκτυο και αντίστοιχα ο εγκέφαλος δέχεται εισόδους και πληροφορίες από το εντερικό νευρικό δίκτυο. Σε αυτή την επικοινωνία κεντρικό ρόλο διαδραματίζει το πνευµογαστρικό νεύρο, το οποίο είναι υπεύθυνο για την µμετάδοση της πληροφορίας προς τις δυο κατευθύνσεις – από τον εγκέφαλο προς το εντερικό νευρικό σύστημα και τα άλλα εσωτερικά όργανα του οργανισμού (µέσω των ονομαζόμενων απαγωγών νευρικών οδών) και από το εντερικό νευρικό σύστημα προς τον εγκέφαλο (µέσω των ονομαζόμενων προσαγωγών νευρικών οδών).

Στην µελέτη που πραγματοποιήθηκε οι ερευνητές παρενέβησαν σε αυτήν την αμφίπλευρη επικοινωνία κόβοντας τους προσαγωγούς νευρικούς οδούς. Έτσι, δημιούργησαν ένα σύστημα το οποίο λειτουργούσε προς µια κατεύθυνση (οι πληροφορίες µμεταδίδονταν πλέον µόνο από τον εγκέφαλο στο εντερικό νευρικό σύστημα, ενώ από την αντίθετη κατεύθυνση δεν υπήρχε μετάδοση της πληροφορίας).

Εξετάζοντας συµπεριφορικά την επίδραση αυτής της τροποποίησης είδαν ότι ο εγκέφαλος ήταν ικανός να στέλνει µηνύµατα προς την στομαχική περιοχή, όμως δεν δέχονταν πλέον πληροφορίες από την στομαχική περιοχή.

Στις συµπεριφορικές µμελέτες, οι ερευνητές παρατήρησαν µειωµένο φόβο στην ομάδα των πειραµατοζώων τα οποία είχαν υποστεί αυτή την τροποποίηση στις συνδέσεις µεταξύ εγκεφάλου και του εντερικού νευρικού συστήματος, σε σχέση µε τα ζώα αγρίου τύπου. Ο υπεύθυνος της έρευνας αυτής τόνισε ότι η έμφυτη απόκριση στον φόβο φαίνεται να επηρεάζεται από µηνύµατα τα οποία στέλνονται από το εντερικό νευρικό σύστημα στις διάφορες περιοχές του εγκεφάλου.

Παρόλα αυτά, τα πειραµατόζωα που είχαν υποστεί αυτή την τροποποίηση δεν ανεδείκνυαν παντελής έλλειψη φόβου. Στην εξάρτηση φόβου (µια µορφή εξαρτηµένης µάθησης) τα πειραµατόζωα ήταν ικανά να συνδέουν ένα ουδέτερο ερέθισα (συγκεκριµένα έναν ήχο) – µε µια δυσάρεστη εμπειρία. Στην συγκεκριμένη περίπτωση φαίνεται ότι η διατάραξη της σύνδεσης του εντερικού νευρικού συστήµατος και του εγκεφάλου δεν φαίνεται να επηρεάζει αυτή την µμορφή εξαρτημένης µμάθησης.
Όμως, όταν οι ερευνητές εξέθεσαν αυτή την ομάδα πειραµατοζώων σε µια ουδέτερη εμπειρία, παρατήρησαν ότι χρειάστηκε ένα µεγάλο χρονικό διάστημα για τα πειραµατόζωα να συσχετίσουν τον ήχο (ουδέτερο ερέθισµα) µε την ουδέτερη εμπειρία. Ουσιαστικά, αυτή η ομάδα των πειραµατοζώων άργησε να ξε-µάθει την συσχέτιση του ήχου µε την αρνητική εµπειρία. Αυτό το εύρηµα έρχεται σε συμφωνία µε µια νέα µμελέτη που έδειξε ότι η διέγερση του πνευµογαστρικού νεύρου που αναφέραμε παραπάνω, επηρεάζει τις διαδικασίες µάθησης.


Αυτή η παρατήρηση µπορεί να βοηθήσει πολύ το πεδίο της ψυχιατρικής, καθώς γνωρίζουµε ότι άτοµα που πάσχουν από µετατραυµατική διαταραχή άγχους έχουν µια υπερβολική απόκριση στον φόβο ακόµα και όταν έρχονται σε επαφή µε ουδέτερα γεγονότα. Έτσι, η ενεργοποίηση και η διέγερση του πνευµογαστρικού νεύρου µπορεί να βοηθήσει τα ασθενή άτοµα στο να µη συνδέουν ουδέτερα ερεθίσµατα µε δυσάρεστες καταστάσεις. Στο σηµείο αυτό να τονίσουµε ότι αυτή η µεθοδολογία εφαρμόζεται στην επιληψία και σε µερικές περιπτώσεις στην κατάθλιψη.


Αν και φαίνεται αντιφατικό το γεγονός ότι ενώ µειώνεται η έµφυτη απόκριση στον φόβο, στις µορφές εξαρτηµένου φόβου βλέπουµε ότι αυτά τα πειραµατόζωα αργούν να αποβάλλουν αυτή την µορφή εξαρτηµένου φόβου όταν έρχονται σε επαφή µε ένα ουδέτερο ερέθισµα. Η εξήγηση σε αυτή την αντίφαση φαίνεται ότι έχει να κάνει µε το γεγονός ότι ο εξαρτηµένος φόβος σε σχέση µε τον έµφυτο φόβο κινητοποιεί διαφορετικά νευρο-σηµατοδοτικά µονοπάτια.


Η µελέτη αυτή έδειξε για πρώτη φορά πως η επιλεκτική διατάραξη της σύνδεσης µεταξύ εγκεφάλου και του εντερικού νευρικού συστήµατος µπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές σε πολύπλοκες συµπεριφορικές αποκρίσεις.
Το εντερικό νευρικό σύστηµα λοιπόν διαδραµατίζει έναν κεντρικό ρόλο στην απόκριση στον φόβο. ∆εν είναι µόνο ο εγκέφαλος υπεύθυνος για τις αποκρίσεις στον φόβο αλλά φαίνεται να εµπλέκεται ένα πολύπλοκο δίκτυο. Το πώς και ποια σηµατοδοτικά και νευροδιαβιβαστικά µονοπάτια εµπλέκονται χρειάζεται ακόµα περαιτέρω διερεύνηση.


Αυτό όμως που πρέπει να µείνει είναι ότι ο οργανισμός δρα σαν σύνολο στα περιβαλλοντικά ερεθίσματα. Η πολυπλοκότητα των συστημάτων εγείρει νέα ερωτήματα στην αντιμετώπιση των ασθενειών. Εγείρονται νέοι προβληματισμοί ως προς την κατεύθυνση που οφείλουμε να στοχεύσουμε στην αντιμετώπιση ασθενειών που µέχρι σήμερα είχαν περιοριστεί σε ένα όργανο και σε έναν συγκεκριμένο τύπο κυττάρων. Φαίνεται ότι οι ψυχιατρικές ασθένειες δεν περιορίζονται µόνο σε διαταραχές και βλάβες περιοχών του εγκεφάλου αλλά εκτείνονται και σε άλλα επίπεδα και όργανα του οργανισμού.

Είναι µια απόδειξη ότι το σύστημα είναι ενιαίο και η κάθε προσπάθεια διχοτόμησης κατακερματίζει την γνώση και οδηγεί αναπόφευκτα σε λάθη τα οποία κοστίζουν στην υγεία των ασθενών.

@Ιωάννης-Αλέξανδρος Γαµπιεράκης – Βιολόγος


D.Pap

Νεότερη Παλαιότερη