Πώς γίνεται τόσοι πολλοί από εμάς να είμαστε παχύσαρκοι, αλλά να εξακολουθούμε να πεινάμε;
Μέρος του προβλήματος είναι ότι περιβαλλόμαστε συνεχώς από τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες και υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη.
Η γλυκόζη είναι ένα μόριο που είναι ο καλύτερος φίλος μας και ο χειρότερος εχθρός μας. Τα μιτοχόνδρια μετατρέπουν τη γλυκόζη σε τριφωσφορική αδενοσίνη (ΑΤΡ) που τροφοδοτεί κάθε κύτταρο στο σώμα μας. Τα έξυπνα μικρά μιτοχόνδρια μπορούν επίσης να φτιάξουν ATPαπό λίπος. Είμαστε όλοι κατασκευασμένοι σαν υβριδικά οχήματα που μπορούν να στραφούν σε άλλες πηγές καυσίμων όταν είναι απαραίτητο. Σε περιόδους ευημερίας και απολαύσεων, καίμε γλυκόζη. Σε περιόδους νηστείας, καίμε λίπος. Η ινσουλίνη είναι το ισοδύναμο του διακόπτη επιλογέα καυσίμου του κινητήρα μας. Όταν τα επίπεδα ινσουλίνης είναι υψηλά, καίμε διατροφικούς υδατάνθρακες και αποθηκεύουμε οποιαδήποτε περισσεύματα ως γλυκογόνο (ένα πολυμερές της γλυκόζης) ή ως λίπος. Όταν τα επίπεδα ινσουλίνης είναι χαμηλά, θα κάψουμε το λίπος ως καύσιμο επιλογής. Η ικανότητα να καίμε είτε υδατάνθρακες ή λίπος για ενέργεια, και να αλλάζουμε εύκολα μεταξύ των δύο, ονομάζεται μεταβολική ευελιξία. Αυτό εξασφαλίζει ότι θα υπάρχει διαθέσιμη ενέργεια όχι μόνο σε περιόδους όπου υπάρχει άφθονη τροφή, αλλά και σε περιόδους λιμού.
Όσοι από εμάς έχουν το προνόμιο να διαθέτουν σταθερή προμήθεια τροφών, οι περίοδοι ευημερίας και πείνας έχουν πιο συχνά έναν ημερήσιο ρυθμό. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν τρώμε, συνήθως καίμε πρώτα γλυκόζη. Τη νύχτα, όταν δεν τρώμε, περνάμε στην καύση λίπους. Το πόσο λίπος καίμε εξαρτάται εν μέρει από τη διάρκεια της περιόδου που δεν τρώμε, το χρονικό διάστημα μέχρι το πρωινό. Όσο μεγαλύτερος είναι ο χρόνος αποχής από το φαγητό μεταξύ των γευμάτων, τόσο λιγότερη ινσουλίνη θα εκκρίνουμε και τόσο περισσότερο λίπος θα καίμε.
Σκεφτείτε τη γλυκόζη, την κύρια πηγή καύσιμου του σώματος, παρομοιάζοντάς τη με τη βενζίνη. Είναι υπέροχο όταν χρησιμοποιείται ως καύσιμο ή αποθηκεύεται σε ένα δοχείο (γλυκογόνο ή λίπος) για μεταγενέστερη χρήση, αλλά είναι δηλητηριώδης όταν απελευθερώνεται ανεξέλεγκτα, δημιουργώντας τελικά προϊόντα γλυκοζυλίωσης (AGEs), που παραμορφώνουν τις πρωτεΐνες, σκληραίνουν τους ιστούς και δημιουργούν φλεγμονές. Το σώμα εξελίχθηκε για να διατηρεί πολύ αυστηρό έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα σε ένα περιβάλλον όπου οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες ήταν σπάνιοι.
Δυστυχώς, τα τυποποιημένα τρόφιμα που γίνονται από επεξεργασμένους υδατάνθρακες απελευθερώνουν περισσότερη ζάχαρη από αυτή που μπορεί να αντιμετωπίσει ο μεταβολισμός του μέσου ανθρώπου. Και όχι απλώς από γλυκά και μπισκότα, τηγανιτές πατάτες, παγωτό, ζυμαρικά και λευκό ψωμί. Δύο φέτες ψωμί ολικής αλέσεως ισοδυναμεί με δύο ολόκληρες κουταλιές της σούπας γεμάτες ζάχαρη. Αυτό είναι ένα μεγάλο πλήθος από μόρια γλυκόζης για την ινσουλίνη σας για να οδηγηθεί μέσα στα κύτταρά σας, όπου και ανήκει.
Αμφότερα τα κύτταρα του ήπατος και των μυών μετατρέπουν την επιπλέον γλυκόζη σε μια αλυσίδα αμυλούχων ή πολυμερές, που ονομάζεται γλυκογόνο. Όταν το σώμα χρειάζεται περισσότερη ενέργεια, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της άσκησης, η γλυκόζη απελευθερώνεται από το γλυκογόνο με μια ορμόνη που ονομάζεται γλυκαγόνη.
Επειδή ο χώρος για την αποθήκευση γλυκογόνου είναι σχετικά περιορισμένος, τα περισσότερα από τα πρόσθετα καύσιμά σας που μεταφέρονται στην αντλία (ημερήσια παροχή υδατανθράκων σας) αποθηκεύονται ως λίπος. Ο λιπώδης ιστός ή το λίπος σας αποτελείται από κύτταρα που συρρικνώνονται ή διογκώνονται, ανάλογα με το ποσό των τριγλυκεριδίων (μορφή αποθήκευσης του λίπους), που υπάρχει στον οργανισμό ανά πάσα στιγμή. Το ήπαρ συνθέτει τα τριγλυκερίδια, τα φορτώνει σε οχήματα που αποτελούνται από πρωτεΐνες και στέλνει τις προκύπτουσες λιποπρωτεΐνες πολύ χαμηλής πυκνότητας (VLDLs) στην κυκλοφορία του αίματος για άμεση παράδοση στα αγαπημένες σας στρώματα λίπους.
Αλλά η γλυκόζη δεν είναι μόνο η άμεση πηγή καυσίμων του σώματος. Μπορεί επίσης να κάψει φρουκτόζη και γαλακτοσάκχαρα. Και οι τρεις είναι μονοσακχαρίτες, ή απλά σάκχαρα. Η γαλακτόζη μετατρέπεται σε γλυκόζη και μεταβολίζεται από τα ίδια μεταβολικά μονοπάτια. Αλλά η φρουκτόζη δεν ανεβάζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ένα πλεονέκτημα (τουλάχιστον για τους διατροφικά αφελείς) για το πλούσιο σε φρουκτόζη νέκταρ αγαύης. Η φρουκτόζη, όταν είναι διαχωρισμένη από τις φυσικές ίνες που ρυθμίζουν το μεταβολισμό της, ακόμη και στη μορφή των «υγιεινών» επεξεργασμένων τροφίμων, καταστρέφει το συκώτι σας αντ’ αυτού.
Η ιστορία της φρουκτόζης
Η επιτραπέζια ζάχαρη ή σουκρόζη είναι δισακχαρίτης (δύο μόρια, φρουκτόζη και γλυκόζη, συνδεδεμένα). Το υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη σιρόπι καλαμποκιού (HFCS) είναι ένα μίγμα φρουκτόζης και γλυκόζης - συνηθέστερα 55 τοις εκατό φρουκτόζη και 45 τοις εκατό γλυκόζη.
Η φρουκτόζη απορροφάται στο λεπτό έντερο και στη συνέχεια ταξιδεύει μέσω της πυλαίας φλέβας στο ήπαρ, όπου επεξεργάζεται σχεδόν όλη. Σε αντίθεση με τη γλυκόζη, η φρουκτόζη έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Αυτό δεν προκαλεί απελευθέρωση της ινσουλίνης, που γενικά θεωρείται καλό. Ένα μέρος από τη φρουκτόζη εισέρχεται στην μεταβολική οδό για γλυκογένεση και αποθηκεύεται ως γλυκογόνο. Όμως η φρουκτόζη είναι ιδιαίτερα λιπογενής, που σημαίνει ότι γρήγορα και εύκολα μετατρέπεται σε λίπος.
Η καταπληκτική ικανότητα της φρουκτόζης να μετατρέπεται σε λίπος εμφανίζεται στην κοιλιά, τους γοφούς και τους μηρούς.8 Αλλά ένα μεγάλο μέρος αυτού του λίπους που δημιουργείται από τη φρουκτόζη αποθηκεύεται στο ίδιο το συκώτι, προκαλώντας μια παράξενη κατάσταση που ονομάζεται μη αλκοολικής λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD).
Αυτό το ανθρώπινο ισοδύναμο του φουά γκρα, δυστυχώς, δεν αποτελεί σπανιότητα. Το ένα τρίτο του συνόλου των Αμερικανών, μεταξύ των οποίων 14 τοις εκατό είναι παιδιά, έχουν NAFLD. Είναι μια κύρια αιτία της κίρρωσης του ήπατος, και συνδέεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη και το μεταβολικό σύνδρομο.
Στην εποχή των παππούδων μου στις αρχές του 20ου αιώνα, ο μέσος άνθρωπος κατανάλωνε 15g (περίπου 4 κ.γ.) φρουκτόζης ημερησίως, εξ ολοκλήρου από πλούσια σε φυτικές ίνες λαχανικά και φρούτα. Σήμερα, κατά μέσο όρο, καταναλώνουμε τέσσερις έως πέντε φορές περισσότερη φρουκτόζη, και τα παιδιά είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές. Μεγάλο μέρος αυτής της υπερβολής προέρχεται από αναψυκτικά και χυμούς φρούτων. Χωρίς φυτικές ίνες δεν υπάρχει τίποτα για να επιβραδύνει την απορρόφηση της φρουκτόζης στο σώμα. Και δεν υπάρχει τίποτα να στείλει σήμα στον εγκέφαλο ότι έχουμε φάει ή να επιβραδύνει την απορρόφηση των ελεύθερων λιπαρών οξέων σε λιπώδη κύτταρα.
Η φρουκτόζη είναι υγιεινή μόνο όταν είναι σε ολόκληρα φρούτα και λαχανικά.
Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενοχλητικό στη φρουκτόζη είναι η σχέση της με την αντίσταση στην ινσουλίνη, ένα σίγουρο σημάδι ότι ο μεταβολισμός είναι διαταραγμένος, έτσι ώστε να αποθηκεύεται όλο και περισσότερο λίπος.
Όταν το λίπος αφαιρείται από τα επεξεργασμένα τρόφιμα, το αποτέλεσμα είναι άγευστο. Καθώς οι εταιρείες τροφίμων έχουν εκπληκτικά εργαστήρια με εξαιρετικούς χημικούς που δουλεύουν για τη δημιουργία προσθετικών για νόστιμο φαγητό, το χαμένο λίπος αντικαταστάθηκε σύντομα από τη ζάχαρη.
Το συμπέρασμα είναι ότι όταν βλέπετε τις λέξεις «χαμηλά λιπαρά» σε οποιοδήποτε επεξεργασμένο προϊόν διατροφής, η μόνο ασφαλής επιλογή σας είναι να τρέξετε γρήγορα μακριά.
*Οι πληροφορίες που περιέχονται στην σελίδα ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την γνωμάτευση του ιατρού σας. Αν αποφασίσετε να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία ή διατροφή ρωτήστε τον προσωπικό ιατρό σας.
Ακολουθήστε μας και στο Facebook
Tags
Διατροφή