Ίσως γνωρίζετε ότι η Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή (Major Depressive Disorder), είναι η πιο σοβαρή από τις καταθλιπτικές διαταραχές, οι οποίες εντάσσονται στις λεγόμενες “διαταραχές διάθεσης”. Η κατάθλιψη, λοιπόν, ή αλλιώς η μείζων κατάθλιψη, αναφέρεται συχνά σε συζητήσεις ή παρουσιάζεται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Με περισσότερους από 175.000.000 καταγεγραμμένους ψυχικά ασθενείς με μείζονα κατάθλιψη παγκοσμίως, δεν μας εκπλήσσει το γεγονός ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organisation), αναγνωρίζει την κατάθλιψη ως την κύρια αιτία της ψυχικής δυσλειτουργίας. Βέβαια, για να διαγνωσθεί κάποιος με Μείζονα Καταθλιπτική Διαταραχή, μια σειρά από παραμέτρους χρειάζεται να εντοπισθεί από έναν ειδικό ψυχικής υγείας, σύμφωνα με τα συμπτώματα που αναφέρονται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, πέμπτη έκδοση (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, DSM-5).
Ο ασθενής, λοιπόν, θα πρέπει να έχει περάσει κάποιο καταθλιπτικό επεισόδιο, το οποίο θα έχει διαρκέσει το λιγότερο 14 συνεχόμενες ημέρες. Επίσης θα πρέπει να αναγνωριστούν τουλάχιστον 5 από τα 8 συμπτώματα που αναφέρονται στο DSM-5, καθώς και να προκαλείται σημαντική δυσλειτουργία στην καθημερινότητα του ατόμου. Για να κάνω πιο κατανοητή, όμως, την κατάσταση, παρακάτω θα αναφέρω μερικά ενδεικτικά σημάδια ενός ατόμου που πιθανώς πάσχει από μείζονα καταθλιπτική διαταραχή. Παρ’όλα αυτά, θα ήθελα να τονίσω, ότι τα παρακάτω στοιχεία δεν έχουν στόχο να χρησιμοποιηθούν για την προσωπική διάγνωση κάποιου. Αν θεωρείς ότι αναγνωρίζεις κάποια από τα παρακάτω σημάδια στον εαυτό σου ή σε κάποιο άτομο γύρω σου, το καλύτερο θα ήταν να απευθυνθείς σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
Έχοντας κάνει κατανοητά τα παραπάνω, ας προχωρήσουμε στα κύρια στοιχεία της μείζονος κατάθλιψης:
1) Επίμονη καταθλιπτική διάθεση: Το να παρουσιάζει κανείς καταθλιπτική διάθεση για δύο βδομάδες συνεχόμενα, θα λέγαμε ότι είναι ένα σύμπτωμα “κλειδί” της διαταραχής. Η κατάσταση αυτή μπορεί αλλιώς να ονομαστεί “καταθλιπτικό επεισόδιο” και είναι το αποτέλεσμα ενός στενάχωρου συμβάντος. Τί το προκαλεί; Η αλήθεια είναι πως κάτι τέτοιο δεν έχει ξεκαθαριστεί πλήρως. Το πιο πιθανό είναι πως ένας συνδυασμός βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων συμβάλλουν καθοριστικά στην εκδήλωσή του. Εάν, λοιπόν, κάποιος νιώθει ασυνήθιστα μια διαρκή στενοχώρια, ένα αίσθημα απελπισίας και κενού σε συνδυασμό με την έλλειψη κινήτρου να κάνει οτιδήποτε μέσα στη μέρα του, ίσως είναι ένα ξεκάθαρο σημάδι μιας διαταραχής διάθεσης.
2) Ανικανότητα να αισθανθεί ικανοποίηση: Η κατάσταση αυτή, γνωστή και ως “ανηδονία” χαρακτηρίζει τα περισσότερα άτομα με κατάθλιψη. Πιο συγκεκριμένα, δραστηριότητες που κάποτε έφερναν τρομερή ευχαρίστηση και ικανοποίηση στο άτομο όπως μια εκδρομή, ένα άθλημα ή ένα βιντεοπαιχνίδι, πλέον δεν του προσφέρουν καμία χαρά και δεν το ικανοποιούν, όπως συνήθιζαν να κάνουν. Καμία ασχολία, συμβάν ή άτομο δεν φέρνουν χαρά και το συναίσθημα είναι κυρίως επίπεδο.
3) Αύξηση ή μείωση του βάρους: Έχει διαπιστωθεί ότι τα καταθλιπτικά άτομα χαρακτηρίζονται από απότομη άυξηση ή μείωση βάρους στην διάρκεια του επεισοδίου τους. Περισσότερο συχνή είναι η απώλεια βάρους, ωστόσο υπάρχουν ορισμένοι τύποι κατάθλιψης που χαρακτηρίζονται από αυξημένη ανάγκη για κατανάλωση μεγάλης ποσότητας τροφής (κατάθλιψη με άτυπα συμπτώματα). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει σε ανθυγιεινές συνήθειες όπως η κατανάλωση επεξεργασμένων και λιπαρών τροφών. Η αντίθετη συνθήκη είναι όταν το άτομο οδηγείται στη λιμοκτονία λόγω ανάπτυξης κάποιας διαταραχής πρόσληψης τροφής. Δεν είναι σπάνιο, δηλαδή, ένα άτομο με κατάθλιψη να παρουσιάσει την κλινική εικόνα της νευρογενούς ανορεξίας ή βουλιμίας. Πρόκειται, προφανώς, για καταστάσεις που το ίδιο το άτομο δεν μπορεί να ελέγξει.
4) Αυπνία ή υπερυπνία: Εσένα πώς είναι ο ύπνος σου; Κοιμάσαι κατά μέσο όρο έξι ώρες; Ή χρειάζεσαι οκτώ και παραπάνω ώρες για να νιώσεις λειτουργικός; Όπως και να έχει, αν όταν ξυπνάς αισθάνεσαι δυνατός και γεμάτος ενέργεια, τότε δεν υπάρχει κανένα θέμα. Οι ανάγκες του καθενός μας, όσον αφορά τον ύπνο, είναι διαφορετικές. Δυστυχώς, όμως, η μείζων καταθλιπτική διαταραχή επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον ύπνο. Συγκεκριμένα, τα άτομα που υποφέρουν από αυπνίες κοιμούνται περίπου 1 με 3 ώρες, παρ’όλο που αισθάνονται την ανάγκη να κοιμηθούν παραπάνω και παρ’όλο που έχουν τον χρόνο να το κάνουν. Στην αντίπερα όχθη, βρίσκεται η υπερυπνία, όπου το άτομο κοιμάται πάρα πολλές ώρες, περισσότερες από δέκα κάθε βράδυ και, ακόμη, αισθάνεται κουρασμένο όταν ξυπνά.
5) Υπερκόπωση σε συνδυασμό με απώλεια ενέργειας: Μήπως αισθάνεσαι εξαντλημένος όλη την ώρα, αν και δεν έκανες τίποτα όλη μέρα; Μήπως απλές καθημερινές δραστηριότητες όπως ένα μπάνιο ή το να χαιρετήσεις έναν γνωστό σου, σου φαίνονται βουνό; Συνήθως, λοιπόν, τα άτομα με διάφορους τύπους κατάθλιψης, δεν έχουν κίνητρο να κάνουν τίποτα απολύτως και αισθάνονται κουρασμένα, ενώ δεν έχουν ασχοληθεί με κάτι μέσα στη μέρα τους. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η παραίτηση από κάθε δραστηριότητα. Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, που τα άτομα αυτά κάθονται όλη μέρα στο κρεβάτι κοιτώντας στο κενό.
6) Αίσθημα αναξιότητας και ενοχής: Όλοι μας έχουμε περάσει από στιγμές στη ζωή μας που αισθανθήκαμε ότι δεν αξίζουμε ή που απογοητευτήκαμε με τον εαυτό μας. Και είναι απόλυτα λογικό να μας συμβεί αυτό. Τα άτομα, όμως, με μείζονα κατάθλιψη διακατέχονται από αυτά τα συναισθήματα, ακόμη και για μικρά πράγματα στη ζωή τους, τα οποία είναι ικανά να τους προκαλέσουν ανυπόφορα αισθήματα. Ορισμένες ασχολίες, βέβαια, όπως η γραφή ή η συζήτηση με κάποιο φιλικό πρόσωπο μπορεί να βοηθήσουν. Αλλιώς, εξαιρετικά σημαντική θα ήταν η βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας, ο οποίος είναι σε θέση να αναγνωρίσει αυτά τα συναισθήματα, να τα φέρει στην επιφάνεια και να βοηθήσει το άτομο να τα διαχειριστεί, καθιστώντας το και πάλι λειτουργικό.
7) Δυσκολίες σκέψης και συγκέντρωσης: Είναι αρκετά συχνό, ένα άτομο με κατάθλιψη να εμφανίσει τέτοιες δυσκολίες, οι οποίες είναι συνήθως απότοκο της χαμηλής ενέργειας και της έλλειψης κινήτρων που το διακατέχει. Με πιο απλά λόγια, από τη στιγμή που δεν υπάρχει κίνητρο, δεν νοιάζεται να συγκεντρωθεί για να φέρει εις πέρας ένα έργο. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα άτομα με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή έχουν πιο πτωχή μνήμη, είναι λιγότερο συγκεντρωμένα και παρουσιάζουν δυσκολίες στην λήψη αποφάσεων. Έτσι ένας μαθητής με κατάθλιψη δεν συγκεντρώνεται στο μάθημα και αδιαφορεί για τις εξετάσεις του, αφού αισθάνεται ότι δεν του προσφέρουν κάτι σημαντικό.
8) Επαναλαμβανόμενος αυτοκτονικός ιδεασμός: Τελευταίο και μάλλον πιο επικίνδυνο σημάδι ενός ατόμου με κατάθλιψη, είναι οι αυτοκτονικές του ιδέες. Η κατάθλιψη για εκείνον είναι ανυπόφορη, μαρτυρική και σκοτεινή και η αυτοκτονία ίσως είναι η μοναδική του ελπίδα να γλιτώσει από αυτόν τον πόνο που βιώνει στη ζωή του. Έχει διαπιστωθεί, βέβαια, ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων που εκφράζει αυτοκτονικές σκέψεις, δεν προβαίνει τελικά στην ολοκλήρωσή τους. Παρ’όλα αυτά, υπάρχει ένα ποσοστό ατόμων που όχι μόνο κάνουν πράξη την σκέψη τους, αλλά επιτυγχάνουν κιόλας. Πρόκειται κυρίως για άνδρες, οι οποίοι αυτοκτονούν τελικά, καθώς έχουν επιλέξει πιο φονικά μέσα από τις γυναίκες. Όπως και να χει, οι αυτοκτονικοί ιδεασμοί είναι ένας εξαιρετικά σημαντικός συναγερμός, αφού πρόκειται κυριολεκτικά για ζήτημα ζωής ή θανάτου. Αν έχετε κάποιον στον περίγυρό σας που να εκφράζει τέτοιες σκέψεις, επιβάλλεται να αναζητήσετε τη βοήθεια ειδικού άμεσα!Τα παραπάνω σημάδια αποτελούν ενδεικτικά συμπτώματα, τα οποία εμφανίζουν άτομα με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή. Μεμονωμένα, βέβαια, δεν αποτελούν σημάδια αυτοδιάγνωσης. Ποικίλοι παράγοντες συμβάλλουν στην κλινική διάγνωση μιας ψυχοπαθολογικής κατάστασης και κυρίως έπειτα από συμβολή ενός ειδικού ψυχικής υγείας. Αν έχετε εντοπίσει κάποια από αυτά τα στοιχεία σε εσάς ή στον περίγυρό σας, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό το συντομότερο δυνατόν. Ας μην ξεχνάμε, ότι η κατάθλιψη, όπως και ποικίλες άλλες διαταραχές, συνεχίζουν να είναι στιγματισμένες και κατακριτέες στις μέρες μας. Η έλλειψη ενημέρωσης και εκπαίδευσης σχετικά με την ψυχοπαθολογία, αποτελούν τις κύριες αιτίες αυτής της κατάστασης. Οφείλουμε όλοι μας να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε ανώτεροι ή πιο “φυσιολογικοί” από αυτά τα άτομα και πως εκείνο που χρειάζεται να επιδείξουμε απέναντί τους, είναι η ανθρωπιά που πραγματικά χρειάζονται. Μόνο με την αγάπη μας, τον σεβασμό, την κατανόηση και την αλληλεγγύη μας θα καταφέρουν να κάνουν βήματα μπροστά στη ζωή τους και, εν τέλει, να είναι πλήρως λειτουργικά μέσα στην κοινωνία. Για σκεφτείτε, πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή σήμερα, αν όλοι εμείς ήμασταν δίπλα σε όσους μας είχαν πραγματικά ανάγκη;
το διαβάσαμε ΕΔΩ
Tags
Ψυχολογία