Οπως είδαμε σε προηγούμενη ανάρτηση, η ψυχή ζει τρία διαφορετικά είδη ζωής.
Το ενδιάμεσο από αυτά είναι ο τρόπος ζωής με τον οποίο η ψυχή επιστρέφει στον εαυτό της για να μπορέσει να συνειδητοποιήσει πως ακριβώς λειτουργεί το όλο σύστημα και να ετοιμαστεί για να ζήσει με τους θεούς. Και αυτό το κάνει γιατί, η ίδια η ψυχή εκ κατασκευής περιέχει όλο το σύστημα μέσα της, άρα ο άνθρωπος αρκεί να καταλάβει πως είναι φτιαγμένος και πως λειτουργεί, για να καταλάβει πως είναι φτιαγμένο και πως λειτουργεί το σύστημα.
"Το δεύτερο ως προς την σεβασμιότητα και την δύναμη είδος, τοποθετημένο ως μεσαίο στο μέσο της ψυχής, είναι αυτό με το οποίο επιστρέφει προς τον εαυτό της μετά την κατάβαση από την ένθεη ζωή και θέτοντας ως αρχή της ενέργειας του νου και την αληθινή γνώση, ξεδιπλώνει τους πολλαπλούς λόγους, θεάται τις κάθε λογήςεναλλαγές των μορφών, συγκεντρώνει σε ένα το υποκείμενο και το αντικείμενο της νόησης και απεικονίζει την νοερή ουσία, περικλείοντας σε ένα την φύση των νοητών"
Ουσιαστικά λοιπόν ο άνθρωπος πρέπει να στραφεί στον διαλογισμό ως ένα βήμα για την ολοκλήρωση του.
Η παρούσα ανάρτηση δεν έχει σκοπό να εστιασθεί και να αναλύσει την φιλοσοφία που διέπει την λειτουργία του διαλογισμού, άλλωστε αφ'ενός μεν η διαδικασία αυτή είναι καθαρά βιωματική, αφ'ετέρου δε υπάρχουν περισσότερο εξειδικευμένες πηγές στις οποίες ο μελετητής μπορεί να ανατρέξει.
Κάνοντας μια, όσο το δυνατόν, επιγραμματική απαρίθμηση των βασικών αρχών που διέπουν τον διαλογισμό, θα καταλάβουμε κάποια αποσπάσματα από τα κείμενα μας και θα συνειδητοποιήσουμε ότι η Ελληνική Φιλοσοφία δεν είναι μια απλή παράθεση εννοιών, αλλά απαιτεί και μια βιωματική σχέση που πρέπει να αναπτύξουμε για να προχωρήσουμε σε επόμενο στάδιο.
Ο διαλογιζόμενος σκοπό έχει να "νεκρώσει" τρόπον τινά τις αισθήσεις του, ώστε να μην επηρεάζεται από τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος και να "τιθασεύσει" τον νου του, ώστε να τον καθοδηγήσει στην εστίαση συγκεκριμένων εννοιών, με απώτερο στόχο να μπορέσει να συνδεθεί με τον νοητό κόσμο, όπου και θα έλθει σε επαφή με τα πρότυπα και να συνειδητοποιήσει την αληθινή ύπαρξη των όντων.
Στην προσπάθεια του αυτή, αναγκαστικά θα έλθει σε επαφή με τον λεγόμενο "Αστρικό Κόσμο", ο οποίος αποτελεί ένα ενδιάμεσο επίπεδο μεταξύ του αισθητού και του νοητού κόσμου. Τόσο ο αισθητός, όσο και ο αστρικός κόσμος κυριαρχούνται από τις μορφές ( Rupa στα Σανσκριτικά ) και ειδικά ο Αστρικός κόσμος που λόγω της φύσεως του είναι εξαιρετικά εύπλαστος και διαμορφώνεται από τις σκέψεις μας και τις επιθυμίες μας.
Για αυτό και όσοι καταφέρνουν να συνδεθούν με αυτόν, βλέπουν αυτά που θέλουν να δούν.
Αντίθετα, στον νοητό κόσμο δεν υπάρχουν μορφές (Arupa στα Σανσκριτικά) με αποτέλεσμα να είμαστε σε επαφή με τα όντως όντα και να απολαμβάνουμε την πραγματική φύση και λειτουργία του σύμπαντος.
Συνεπώς, σκοπός μας είναι να κατορθώσουμε να "προσπεράσουμε" όσο πιο γρήγορα και όσο το δυνατόν χωρίς να δώσουμε σημασία, τον Αστρικό Κόσμο και τις μορφές και να συνδεθούμε με τον νοητό. Θα το καταλάβουμε όταν δεν θα βλέπουμε πια μορφές "και με κλειστά τα μάτια" θα αντιληφθούμε τις πραγματικές αιτίες των πάντων.
(Ας διαλογιστούμε εδώ γιατί η λέξη μυστήρια, προέρχεται από το ρήμα μύω που θα πει κλείνω τα μάτια. Διότι βασικός στόχος των μυστηρίων ήταν ο αποκλεισμός των αισθήσεων και η καθαρή νοητή λειτουργία).
Αυτό βέβαια δεν είναι τόσο εύκολο να επιτευχθεί, χρειάζεται μια επίπονη και επί πολλές ενσαρκώσεις προσπάθεια.
Αν προσέξουμε, τα Ελληνικά Φιλοσοφικά κείμενα έχουν πολλές σχετικές αναφορές στο συγκεκριμένο θέμα. Αξίζει να σταχυολογήσουμε κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα.
Μας λέει λοιπόν ο Πρόκλος, για το πως οι Φιλόσοφοι προσπερνούν τον Αστρικό Κόσμο και προχωρούν προς τον νοητό που είναι πάνω από τις μορφές :
"Οι Φιλόσοφοι από τα αισθητά ανεβαίνουν στις μορφές, χωρίς μάλιστα να μένουν σε αυτές, αλλά προχωρούν προς τις ίδιες τις νοητές αιτίες που είναι υπερβατικές ως προς τις μορφές.
Πρόκλος - Σχόλια στην Πολιτεία 2.262
Γιατί όμως να απομονωθούμε από τις αισθήσεις μας ; Διότι τότε η ψυχή μας θα μπορέσει να νοήσει τις πραγματικές αιτίες.
Μας διδάσκει λοιπόν ο Σωκράτης :
"Πότε λοιπόν η ψυχή αγγίζει την αλήθεια ; Διότι όταν επιχειρεί να ερμηνεύσει κάτι τι με την συνεργασία του σώματος, φανερά εξαπατάται από αυτό. Συνεπώς εάν κάπου αλλού είναι δυνατόν να συμβεί αυτό, μόνο όταν συλλογίζεται δεν θα αποκαλύπτεται πλήρως σε αυτή η πραγματική ουσία του όντος ;
Και χωρίς αμφιβολία τότε ακριβώς συλλογίζεται άριστα η ψυχή όταν δεν ενοχλείται διόλου από πουθενά, ούτε από την ακοή, ούτε από την όραση, ούτε από κανένα πόνο, ούτε από κάποια ηδονή, αλλά απομονώνεται όσον το δυνατόν περισσότερο μέσα στον εαυτό της, αποχαιρετώντας το σώμα, και όταν αποφεύγουσα, όσο είναι δυνατόν, κάθε συνεργασία και κάθε επαφή μαζί του, ορέγεται αυτούσια την πραγματικότητα".
Πλάτων – Φαίδων 65c-d
Άλλωστε ο ίδιος ο Σωκράτης, διαλογιζόταν συνέχεια, όπως διαπιστώνουμε από δύο αποσπάσματα στο Συμπόσιο του Πλάτωνα :
Στην αρχή του διαλόγου και καθώς όλοι περίμεναν τον Σωκράτη να μπει μέσα, βλέποντας ότι αργεί έστειλαν έναν δούλο να τον φωνάξει :
"Δούλος : Αυτός ο Σωκράτης έχει σταθεί σε μια γειτονική εξώπορτα, και ενώ εγώ τον προσκαλώ δεν θέλει να μπει μέσα,
Αγάθων : Φώναξε τον γρήγορα.
Αριστόδημος : Αφήστε τον. Εχει ξέρετε ένα τέτοιο συνήθειο. Παραμερίζει πότε-πότε όπου τύχει και στέκεται ακίνητος".
Πλάτων – Συμπόσιο 175B
Ο δε Αλκιβιάδης σε επόμενο σημείο του διαλόγου, εξιστορεί ένα γεγονός από την μάχη της Αμφίπολης, όπου φαίνεται ότι ο Σωκράτης διαλογιζόταν για μια ολόκληρη ημέρα :
"Αλκιβιάδης : Αξίζει όμως να ακούσετε ακόμα και το τι έκαμε και τράβηξε πάλι ο γενναίος άντρας κάποτε εκεί στην εκστρατεία. Αφού βυθίστηκε λοιπόν, που λέτε, σε περισυλλογή, στεκότανε στον ίδιο τόπο, από την αυγή, και στοχαζότανε κάποιο ζήτημα....Και αυτός στεκόταν, ωσότου ξαναφώτισε η αυγή και βγήκε ο ήλιος.
'Επειτα προσευχήθηκε στον Ήλιο και έφυγε.
Πλάτων – Συμπόσιο 220C
Ο Πυθαγόρας δε, κατά την διάρκεια του ταξιδιού του στην Αίγυπτο, φαίνεται ότι διαλογιζόταν καθ' όλη την διάρκεια του ταξιδιού.
"Καθ' όλο το διάστημα του ταξιδιού έμεινε (= ο Πυθαγόρας) σε ένα και το αυτό σημείο επί δύο νύκτες και τρείς ημέρες, χωρίς να μετάσχει ούτε τροφής, ούτε ποτού, ούτε ύπνου. Και θα διέφευγε της προσοχής όλων, όπως καθόταν στη θέση του ακίνητος, αν δεν ταλαντευόταν για λίγο..."
Ιάμβλιχος - Πυθαγορικός Βίος 16
Το μεγαλύτερο συνεπώς έγκλημα που έχει επιτελεστεί, δεν είναι τόσο η καταστροφή των κειμένων της Ελληνικής Γραμματείας, όσο η βίαιη αποκοπή από τον κορμό της ζώσης φιλοσοφίας και των μυστηρίων, που θα μας επέτρεπε να έχουμε προσωπικές βιωματικές εμπειρίες και καθοδήγηση για την επίτευξη του τελικού είδους ζωής, της ζωής μας δηλαδή με τους θεούς.
Tags
Ψυχολογία